Bata Mihailović: Impulsivni čovek s Istoka koji je osvojio „grad svetlosti“

Milorad Bata Mihailović, slikar impulsivnog temperamenta i ekspresivnog poteza, koji je sebe identifikovao kao „čoveka s Istoka“, osvojio je „grad svetlosti“, izlažući svoje radove zajedno s nekim od najvećih umetnika pariske likovne scene. Svojim životom i delom svedočio je o tome da onim što vidimo oko sebe sagledavamo svoje unutrašnje biće.
Sputnik

Ovim rečima o Miloradu Bati Mihailoviću (Pančevo, 1923 - Pariz, 2011) i njegovom stvaralaštvu za Sputnjik govori Marija Stanković, autorka i kustoskinja izložbe Mihailovićevih dela u Galeriji RIMA u Kragujevcu.

Do sada neviđeni radovi iz porodične zaostavštine

Izložba u kragujevačkoj galeriji obuhvata do sada uglavnom neizlagane radove na papiru iz prvog pariskog perioda Milorada Bate Mihailovića, nastale od 1953. godine, kada je umetnik imao svoja prva predstavljanja u Parizu, do početka šezdesetih godina kada nastaju njegova čuvena likovna ostvarenja velikog formata.

Radovi su nastali u tehnikama ulja na papiru i kombinovanim tehnikama koje podrazumevaju mešavinu uljanih boja i tempere.

„Radovi na papiru Bate Mihailovića do sada se nisu mogli videti, jer su čuvani u njegovoj porodičnoj zaostavštini, te je Galerija RIMA u saradnji sa porodicom Smičiklas odlučila da istraži ovaj segment njegovog opusa i interpretira ga u odnosu na promename koje se dešavaju istovremeno u životu umetnika i jeziku njegovog slikarstva“, objašnjava kustoskinja Marija Stanković.

Bata Mihailović: Impulsivni čovek s Istoka koji je osvojio „grad svetlosti“

Buran karakter na papiru

Sagledavajući postepene stilske i konceptualne promene u slikarstvu Bate Mihailovića upravo u radovima na papiru, prema rečima naše sagovornice, možemo da uočimo prelazne momente i da ispratimo kako su se formulisala osnovna načela njegovog slikarstva.

„Od geometrijskih razlaganja i dekonstrukcije predmeta početkom pedesetih, preko simbolične upotrebe naturalističkih i zemljanih boja, do gestualnih i apstraknih kompozicija, možemo reći da radovi na papiru (koji su za potrebe izložbe u Galeriji RIMA kaširani na platno) svedoče o jednom intezivnom i burnom periodu, koji nalikuje i na karakter samog umetnika“, ističe autorka izložbe.

Izloženi radovi u Galeriji RIMA su usko povezani sa čuvenim likovnim ostvarenjima velikog formata Bate Mihailovića koja nastaju početkom šezdesetih godina 20. veka.

Energičan i impulsivni potez, uskovitlane kompozicije različitih kolorističkih rešenja, često centralizovan i nedefinisani događaj ili prirodno zbivanje u polju slike koje upućuje na odnos prema fenomenima prirode, usmeravaju nas na termin 'apstraktni pejzaž' Mišela Ragona“, objašnjava kustoskinja.

Čovek sa Istoka u Parizu

Prvim nastupima na pariskoj likovnoj sceni, u Galeriji Marselj, knjižari Pola Morijena i Jedanaestom salonu „Populist“ (1953), Mihailović se predstavio radovima u drugačijem svetlu u odnosu na beogradske početke u duhu figurativnog ekspresionizma.

Jezik njegovog slikarstva prolazi kroz intenzivne promene, pod uticajem dominantnih apstraktnih izraza u okviru posleratnog pariskog likovnog kružoka.

„Ono što je istoričar umetnosti Ješa Denegri primetio, pišući o Bati Mihailoviću u više navrata, jeste njegov urbani karakter, što možemo protumačiti kao aktivan odnos umetnika prema atmosferi svog okruženja, pa iz prošlosti umetnik donosi sa sobom u Pariz 'duhovne entitete' koji će, u različitim pojavnim oblicima, pretrajavati kroz njegov opus“, kaže Stankovićeva.

Mihailović je tokom pedesetih i šezdesetih redovno izlagao na važnim pariskim salonima, samostalnim i grupnim izložbama u Evropi i Jugoslaviji, o njegovom slikarstvu aktivno su pisali renomirani jugoslovenski i francuski istoričari umetnosti i likovni kritičari.

Grad svetlosti postaje važan geografski i umetnički topos i ujedno važno obeležje koje primećujemo na pojedinim slikama i radovima na papiru. Pri potpisivanju svojih radova francuskom transkripcijom prezimena – Mihailovitch i godinom nastanka, umetnik povremeno dodaje 'Paris' kao odrednicu za pripadnost konkretnom umetničkom podneblju, koje njegovom slikarstvu daje posebnu identitetsku oznaku“, ističe Marija Stanković.

Bata Mihailović: Impulsivni čovek s Istoka koji je osvojio „grad svetlosti“

Zahvaljujući identifikovanju sebe kao “čoveka sa Istoka”,impulsivnog temperamenta i ekspresivnog poteza, Mihailović, podseća kustoskinja, izlaže zajedno sa nekim od najznačajnih umetnika pariske likovne scene među kojima su Hartung, Dibife, Poljakov, Bitran, Marijen, a zahvaljujući svojoj autentičnosti ostvaruje važne saradnje sa poznatim pariskim galerijima, „Riv Goš“ i „Arijel“.

Umetnik kadar da nadleti prostor

Dejan Medaković je 1981. godine u svojim „Zapisima o Bati Mihailoviću“ primetio da je on "kadar da nadleti prostor i savlada ga sveobuhvatnim pogledom"

„Taj iskaz jeste poetično viđenje prijatelja, iskrenog poštovaoca Mihailovićevog dela, ali pre svega, našeg čuvenog istoričara umetnosti i akademika, koji ovim iskazom možda asocira na paradigmu umetnika kao genija koji je 'ispred svog vremena'. Milorad Bata Mihailović je svojim životom i delom svedočio da su prostori prošlosti i sadašnjosti uvek unutrašnji prostori i da njihovo savladavanje jeste u kontinuiranoj svesti o pogledu na ono čime smo okruženi, što vidimo kada pogledamo oko sebe, istovremeno vodeći računa na ono što vidimo u sebi“, ističe Marija Stanković.
Legendarna sloboda u doba socrealizma

U komunističkoj Jugoslaviji, 1947. godine, desila se čuvena pobuna protiv estetskih i ideoloških normi socijalističkog realizma koju su vodili pripadnici Zadarske grupe, a među kojima je važno mesto zauzimao Milorad Bata Mihailović.

„Govorimo o sedmoro studenata beogradske likovne akademije, koji nisu pristajali na norme socijalističkog realizma i nekoliko meseci tokom 1947. godine, 'grupa' se otisnula u Zadar kako bi tamo stvarala nesmetano, po sopstvenom nahođenju. Iako njihov čin nije bio direktno političke provenijencije, već više moralna i umetnička potreba za slobodnim stvaranjem, njihovo 'odmetništvo' imalo je realne posledice, jer su bili izbačeni sa Akademije. Mnogo važnije - njihov čin predstavlja važan segment drugačijeg i slobodnog umetničkog delanja u periodu socrealizma, koje danas u našoj istoriji umetnosti ima status 'legende'“ ističe Marija Stanković.

U okviru pariske likovne scene, njegova uloga se ogleda u istoj potrebi - da iz sebe iznosi sadržaje koji ne pretenduju svesno na promenu sveta, već na mogućnosti promene aktivnim i iskrenim odnosom prema stvralačkim porivima umetnika.

„Izložba radova na papiru Milorada Bate Mihailovića u Galeriji RIMA predstavlja umetnika u svetlu intenzivnog istraživanja, neumornog karaktera da otkriva i savladava prostore oko sebe, da jezikom slikarstva misli o svetu i njegovim mehanizmima, ne iz pozicije društvenog angažovanja, već iz potrebe da se ispolje duboki umetnički nagoni, sa čvrstom voljom za stvaranjem uprkos životnim okolnostima i ubeđenošću u ispravnost toka svog životnog puta“, zaključuje autorka Stanković.

Izložba u Galeriji RIMA u Kragujevcu biće otvorena do 20. decembra.

Pročitajte još:

Komentar