Dokument od 70 stranica pod nazivom „Elementi kineskog izazova“ pripremila je Kancelarija za planiranje politike Stejt departmenta, a objavio je Aksios. Plan je napravljen po uzoru na „Dugi telegram“, spoljnopolitički nacrt iz 40-ih godina prošlog veka, čiji je autor tadašnji američki ambasador u Sovjetskom Savezu Džordž Kenan, koji je opisao zemlju kao „veoma osetljivu na logiku sile“, za čije se zadržavanje zalagao.
Spis „Elementi kineskog izazova“ je prepun konzervativnih tonova i promoviše američku izuzetnost, ali ne zalazi u potpunosti u sferu „sukoba civilizacija“. Taj manir primećen je kod bivše šefice Kancelarije za planiranje politike Kiron Skiner, koja je u početku i vodila tim koji je kreirao plan. Ona je prošle godine uporedila rivalstvo Amerike sa SSSR-om sa rivalstvom sa Kinom, rekavši da je prvo bila „borba u zapadnoj porodici“, dok je drugo „frapantno“ u smislu da je „ovo prvi put da imamo velikog konkurenta koji nije kavkaski“.
Kineska pretnja
U novim papirima Stejt departmenta navodi se da je vreme da se razbije optimizam u vezi sa Kinom koji je preoblikovao američku politiku prema njoj dugi niz godina. Vašington bi Kinu trebalo da smatra „pretnjom po uspostavljeni svetski poredak, vođenu neobičnom mešavinom marksizma i lenjinizma i ekstremnom verzijom kineskog nacionalizma vladajuće Komunističke partije“.
Navodi se da Kina po svojoj prirodi ima slabosti, uključujući ograničenost inovacija, poteškoće u stvaranju saveza, demografsku neravnotežu, degradaciju životne sredine, trajnu korupciju i troškove održavanja reda ili, kako to dokument opisuje, „praćenje, cenzura i indoktriniranje 1,4 milijarde ljudi u Kini“.
Spominju se i „bolest, smrt i socijalna i ekonomska devastacija koju je širom sveta izazvala pandemija virusa korona, koji je potekao iz Vuhana“, što je, prema tvrdnji Stejt departmenta, dovelo do međunarodnog besa prema Pekingu zbog nebrige za ljudski život, ravnodušnosti prema blagostanju drugih nacija i zanemarivanju međunarodnih normi i obaveza.
U dokumentu se naglašava da Vašington krivi kineski politički vrh, a ne kinesku kulturu.
„Sloboda i demokratija mogu da procvetaju i u Kini kao što to čine na Tajvanu, Hongkongu i u Južnoj Koreji“, dodaje se.
Stvaranje svetskog poretka predvođenog SAD
Za suočavanje sa „kineskim izazovom“ biće potreban višestrani pristup koji će omogućiti Sjedinjenim Državama da održe slobodu u svojoj državi i ostatku sveta.
Stejt department navodi deset tačaka delovanja neophodnih za obuzdavanje Kine.
Vašington najpre mora da očuva ustavni poredak, neguje rastuću ekonomiju zasnovanu na slobodnom tržištu i neguje građansko društvo u svojoj državi.
Potrebno je da održi najmoćniju, agilnu i tehnološki najsavremeniju vojsku na svetu kako bi zaštitila američke ekonomske interese.
Takođe, potrebna je intenzivna edukacija stanovništva, kako bi ostvarili konkurentsku prednost u nauci i tehnologiji, ali i kako bi obrazovali kadar za kineske studije. Američke diplomate, vojni stratezi, ekonomisti, tehnolozi i politički teoretičari moraju da budu dobro upućeni u jezik, kulturu i istoriju zemlje, dodaje se u dokumentu, što ukazuje na nedostatak američkih stručnjaka za Kinu.
Amerikance takođe treba podučavati o kineskoj pretnji, jer samo se od informisanog stanovništva može očekivati da podrže složenu političku kombinacija koja će Sjedinjenim Državama omogućiti slobodu, piše u dokumentu.
Na međunarodnom nivou, dokument „Elementi kineskog izazova“ predviđa da SAD treba da preispitaju svoj saveznički sistem i međunarodne organizacije. Saveznici će morati da se prijave za efikasniju podelu odgovornosti, a međunarodne organizacije moraće da se reformišu tamo gde je to moguće i da odstupe tamo gde je to potrebno.
SAD će i dalje morati da sarađuju sa Kinom samo zbog njene ekonomske snage, ali jedan od njihovih primarnih ciljeva je eliminisanje zavisnosti od Kine kada je reč o neophodnim materijalima i robi, prenosi RT.
Veliko takmičenje u moći
Otkriveni dokument poklapa se sa logikom „velikog takmičenja u moći“, koja je postala fokus spoljne politike Trampove administracije, ali se može pratiti do „štaba za Aziju“ njegovog prethodnika Baraka Obame. Potreba za percepcijom Amerike kao sile predodređene da upravlja svetom uživa dvostranački konsenzus u Vašingtonu.
Amerika Kinu i, u manjoj meri, Rusiju vidi kao revizionističke nacije koje pokušavaju da razore unipolarnost posthladnoratovoskog sveta. Vašington ih optužuje za autoritarnost i različita nedela.
Obe države se zapravo zalažu za multilateralizam i pravo suverenih nacija da usvoje političke sisteme za koje smatraju da odgovaraju njihovim kulturama i potrebama. Ističu da je kritika samo deo američkih napora da održe korak sa konkurencijom koristeći politički uticaj nakon što je gubi na ekonomnskom planu.