Pauerlifting, sportska disciplina iz Amerike i Velike Britanije danas je jedna od najpopularnijih širom sveta. Ipak, u javnosti vlada stereotip o pauerliftingu kao isključivo muškom sportu, zbog velikih opterećenja tokom treninga i jače konstitucije muškaraca.
Žensko srce može da izdrži više nego što mislimo
Dvadesetosmogodišnja naučnica iz Niša, dr sci. Emilija Stojanović i njen tim odlučili su da istraže uticaj ovog zahtevnog treninga na građu i funkciju srca kako bi otklonili nedoumice, kako kod profesionalnih sportiskinja, tako i kod žena koje vežbaju rekreativno.
"Radili smo sa ispitanicama koje su bile uključene u pauerlifting i sa ženama koje su pre svega orijentisane na zdravstveni status i fizički izgled, sa fitnes orijentisanim ženama. Praćene su srčane promene koje se dešavaju nakon ovog sporta. Pauerliftng zahteva da podignete 95 odsto od maksimuma svog opterećenja. Najviše se radi jedno do osam ponavljanja bilo koje vežbe. Žene rade čučanj, bendž i takozvano mrtvo dizanje, to su tri glavne discipline u pauerliftingu u kojima se i takmiče", objašnjava Stojanovićeva.
Ona dodaje da su promene koje se dešavaju u mišićima, pa i u kostima kod napornog vežbanja jasno utvrđene, ali do sada u ovom sportu nisu bile istražene do kraja. Zato su rezultati istraživanja sporovedenog na Fakultetu sporta i fizičkog vaspitanja i na Medicinskom fakultetu Univerziteta u Nišu, objavljeni u najnovijem broju prestižnog američkog časopisa za ehokardiografiju odmah odjeknuli u naučnom svetu sporta, odnosno medicine.
"Zabeležene su promene mase srca i debljine zida leve komore, nalazi su ukazali da ovaj trening dovodi do hipertrofije, ali bez poremećaja srčane funkcije. Dakle, dolazi do strukturalnih promena, do uvećanja srca, ali ono se ne odražava na srčanu funkciju, celokupan rad srca je normalan", objašnjava naša sagovornica.
Dakle, žene koje izuzetno naporno vežbaju mogu da očekuju samo sindrom sportskog srca, a upravo je sportsko srce opredelilo ovu mladu ženu da se otisne u svet nauke.
Iz košarkaškog tima u vrh sveta nauke
Košarku je trenirala i igrala porfesionalno u Srbiji i Francuskoj više od 10 godina. Uporedo je završila DIF, godinu dana pre roka, svaku godinu privela kraju kao student generacije. Završila je i doktorske studije sporta, a sada je doktorand na Medicinskom fakultetu u Kragujevcu.
Njen dosadašnji naučni rad uglavnom je bio usmeren na doping i antidoping, a za istraživanje na jednom takvom projektu dobila je i nacionalnu stipendiju "Za žene u nauci".
Emilija Stojanović je danas zvanično među 20 najboljih istraživača u svetu, kako kaže, u "sport sajensu" za košarku. Bavila se i uticajem suplemenata na koštani metabolizam i mišićni oporavak košarkašica. Njen najbolje rangiran rad objavljen je u časopisu "Sports medisin" 2018. godine, ima oko 120 citiranja i najbolje kritike.
"To je pregled svih dosadašnjih istraživanja koja se tiču fiziološkog opterećenja i fizičkih zahteva tokom košarkaškog meča. Poznato je da tokom fudbalske utakmice jedan igrač pređe 10 kilometara, pa se na osnovu toga dozira opterećenje na treningu, znate koliko pređe u sprintu, takvo istraživanje uradila sam u košarci. Uključila sve studije opetrećenja i dala kritički osvrt na sve zahteve. To bi trebalo da bude od pomoći u pravljenju trenažnih procesa i u individualnom treningu košarkaša".
Naučni rad moguć i u Srbiji
Interesovanje za segmnte rada u profesionalnom sportu koji do sada nisu istraživani omogućilo je ovoj maldoj Nišlijki saradnju sa Kvinskeld univerzitetom u Australiji. Ipak, Emilija Stojanović za sada ne namerava da napusti zemlju, jer kako kaže, naučni rad moguć je i u Srbiji, posebno na doktorskim studijama.
"Većina dobrih studenata koji imaju prosek iznad 9.5 uključeni su u naučno - istraživačke projekte. Plata koja se izdvaja za ljude posvećene nauci, za doktorande je oko 65 hiljada dinara. Država ulaže sredstva, samo ljudi treba da rade. Postoje i drugi vidovi finansiranja istraživača, finansiranje doktorske disertacije, ali i finansiranje odlaska na skupove.To nije veliki novac, ali znači, država pomogne sa 400 evra da odete na naučni skup u inostranstvu, odlazak košta hiljadu, ali i tih 400 koje dobijete od ministarstva znači. Tu je finansiranje projekata "Fonda za nauku", ako ste posvećeni, radite i imate kvalitetne ideje, uspeh ne može izostati", kaže Stojanovićeva.
Rezultati istraživanja o pauerliftingu na kome su radili i prof. dr Dragan Radovanović, doc. dr Viktor Stoičkov, prof. dr Aleksandar Ignjatović, prof. dr Aaron T. Skanlan i prof. dr Vladimir Jakovljević, biće predstavljen i na prestižnoj međunarodnoj konferenciji o treningu snage u Hong Kongu 2022. godine.