Namjera je, čini se, jasna — potrebno je pokazati građanima da Srpska pravoslavna crkva nema istorijskog utemeljenja u Crnoj Gori, ali, sudeći po nazivu emisije, možda ne samo u Crnoj Gori, već i u samoj Srbiji.
U pitanju je, između ostalog, jedna od omiljenih tema dukljanskih nacionalista, koji tvrde da Srpska pravoslavna crkva u Crnoj Gori postoji od 1922. godine, kada je utemeljena ukazom regenta Aleksandra Karađorđevića, te da dolazak partijarha Irineja prestavlja vid pritiska, ne bi li Predlog zakona o slobodi vjeroispovjesti bio povučen iz skupštinske procedure.
I javni servis vodi hajku na Srpsku pravoslavnu crkvu
Do sada su glavni nosioci hajke na Srpsku pravoslavnu crkvu i dolazak srpskog partijarha bile nevladine organzacije „Crnogorski pokret“, „Matica crnogorska“ i takozvana „crnogorska pravoslavna crkva“, međutim, u finišu se sa emisijom uživo priključila i RTCG, što je, prema mnogim mišljenjima, naročito problematično, jer se radi o Javnom servisu koji plaćaju svi građani Crne Gore, a među kojima je i 30 odsto Srba...
Istoričar doktor Aleksandar Stamatović smatra da iza priča oko osporavanja jurisdikcije i vjekovne utemeljenosti Srpske pravoslavne crkve u Crnoj Gori, koje traju poslednje tri decenije, u stvari stoji namjera da se Crna Gora prevede u katoličanstvo. Dodaje da sadašnji crnogorski režim, sudeći po čitavoj seriji svojih političkih i administrativnih poteza, to zapravo ni ne krije.
„Crnoj Gori i Crnogorcima osporava se pravoslavni i srpski identitet. Oni se predstavljaju kao nešto nametnutno i kao plod dugotrajne i smišljene politike koja je sprovođena u cilju posrbljavanja Crnogoraca“, kaže Stamatović za Sputnjik.
Džuboks kvazi istoričara
Naš sagovornik primjećuje da se u ovu priču, po pravilu, uključuje i istorija, kao nauka, ali i razni „istoričari“, koji tobože, kao ljudi od struke i zanata, tumače prošlost.
„U Crnoj Gori je, u tom cilju, formiran čitav jedan istoriografski pravac i čitav ešalon istoričara i publicista, koji, poput svojevrsnih džuboksova, po potrebi režima i uz materijalne benefite, rade taj posao, kako bi dokazali navodnu asimilatorsku i okupatorsku politiku Srbije prema Crnoj Gori, koja traje bezmalo čitav milenijum unazad“, kaže Stamatović.
Kada je riječ o tome zašto je SPC godinama glavna meta crnogorskog režima i njegovih prirepaka, naš sagovornik objašnjava da je Srpska pravoslavna crkva jedina institucija koja je do danas odoljela svim pritiscima i u koju režim nije mogao da prodre, te da je stoga fundamentalni cilj režima da i nju slomi i oduzme joj imovinu, kao poslednji bastion odbrane srpskog i pravoslavnog identiteta.
„Operativno svojstvo u tom poslu treba da odigra usvajanje zakona o vjerskim zajednicama u Crnoj Gori, čime bi režim imao pokriće za politiku katoličkog prozelitizma. Međutim, i taj zakon otkriva svu šupljinu i nakaradnost tog nauma, jer se zasniva na istorijski netačnoj konstataciji — da je crkvena imovina u crnogorskoj državi do 1918. godine bila državna imovina, koju je, u stvari, država samo iznajmljivala crkvi — i to ’crnogorskoj‘ crkvi“, kaže Stamatović, uz pojašnjenje da režim sada želi povratiti faktičko stanje koje je, navodno, vladalo do 1918. godine, a po kome bi se crkva, faktički, pretvorila u državni organ.
Režim se zapetljao
„Tu se režim, međutim, zapetljao samom činjenicom da veći dio današnjeg crnogorskog primorja, odnosno od zaleđine Bara do zaleđine Herceg Novog, nije ni pripadao crnogorskoj državi do 1918. godine, već je u jugoslovensku državu ušao kao dio državnopravnog teritorija Austrougarske. Stoga je i poruka skupa koji će biti održan sjutra i prekosjutra u Grblju na toj konotaciji“, kaže Stamatović.
Na kraju razgovora za Sputnjik naš sagovornik se osvrnuo i na RTCG, koja je formalno-pravno javni servis, po kome svi građani imaju pravo na objektivno informisanje, a koji, po ocjeni Stamatovića — „to nije“.
„Svakako da se sada može uočiti i jedna nova pojava — da Javni servis Crne Gore pokušava da fingira određene ljude, za koje zna da nemaju znanja, da prezentuju određene istorijske istine, a ti ljudi imaju i kontroverznu naučnu prošlost“, upozorava Stamatović.
„zato se postavlja pitanje — koliko Javni servis hiljada emisija, feljtona i knjiga treba da objavi u propagandne svrhe, da bi u Crnoj Gori uništio srpski i pravoslani identitet? Očigledno je da to režimu do sada nije uspjelo, ako pogledamo istorijski put Crne Gore osam vjekova unazad. Naravoučenije čitave priče je to da ako Turci, Mlečani i Austrijanci nisu uspjeli da unište srpski pravoslavni identitet u Crnoj Gori, to neće poći za rukom ni režimu Mila Đukanovića“, zaključuje Stamatović.