Pretpostavka je da će se svaka peta žena u jednom razdoblju života susresti sa poremećajem u radu štitne žlezde, a i broj obolelih muškaraca sve je veći, tvrde stručnjaci.
Osim genetike, oboljevanju štitnjače pogoduju stresan život, nepravilna ishrana i promene hormonskog statusa, poput trudnoće i menopauze. Poremećaji u radu te važne žlezde danas su drugi po redu endokrini problem po učestalosti, nakon dijabetesa.
Prvi simptomi nepravilnog rada štitne žlezde, koja se nalazi u vratu ispod Adamove jabučice su: oticanje vrata, neobjašnjiv gubitak ili dobijanje težine, opadanje kose, kao i promene u nivou energije i raspoloženja.
Kako štitna žlezda kontroliše rad metabolizma, poremećaj njenog rada može rezultovati i sa problemima plodnosti, ali i sa povišenim krvnim pritiskom, oštećenjem srca, kao i sa psihičkim problemima u obliku depresije.
Najčešći oblici bolesti štitnjače su hipotireoza, u kojem ona luči premalo hormona i hipertireoza, u kojem luči previše. Kako su stanja i uzroci poremećaja drugačiji, tako su drugačiji i simptomi.
Dijagnostika
Najčešća metoda utvrđivanja bolesti je analiza hormona štitnjače u krvi. Ako hormoni nisu u redu, tada se obavlja ultrazvuk štitnjače. Kod prisutnih čvorova u tkivu štitnjače rade se punkcija čvorova i scintigrafija štitnjače.
U nekim slučajevima problem prolazi sam od sebe, dok je u većini potrebna terapija lekovima. Kod postojanja čvorova, kao i kod hipertireoze, koja se ne može kontrolisati duže vreme, pristupa se operaciji štitnjače ili zračenju radioaktivnim jodom, prenosi hrvatski portal „Ekspres“.
Hipotireoza
Najčešći uzrok nedovoljnog lučenja hormona štitnjače je autoimuna bolest Hašimotov sindrom, koji se potvrđuje testiranjem antitela tiroidne peroksidaze (TPO) i tireoglobulina (TG). Autoimuna bolest može postojati i ako nije došlo do poremećaja hormona, ali takvo stanje treba da prati lekar, jer i u tom slučaju mogu postojati simptomi bolesti.
Simptomi:
- Debljanje bez pojačanog unosa hrane
- Zadržavanje vode u telu
- Zatvor i probavne tegobe
- Stalan umor i manjak energije
- Poremećaji menstrualnog ciklusa
- Suva i perutava koža
- Opadanje kose
- Pojava otekline na vratu, tačnije — gušavosti
- Povišen krvni pritisak
- Osećaj udaranja srca
- Osećaj hladnoće zbog usporenosti metabolizma
- Depresija
- Psihomotorna usporenost
- Neplodnost
Liječenje hipotireoze najčešće se svodi na nadoknadu prirodnih hormona štitnjače sintetskim, koji se piju svako jutro, zavisno od doze koja je telu potrebna.
Hipertireoza
Kod hipertireoze dolazi do pojačanog stvaranja hormona štitnjače, a najčešće je posledica autoimunog procesa, tačnije — Gravesove bolesti. Ostali uzroci su čvorovi i poremećaj u radu hipofize. Simptomi su često jače izraženi nego kod hipotireoze.
Simptomi:
- Ubrzan rad srca
- Prekomerno znojenje
- Neobjašnjiv gubitak težine uz veliki apetit
- Česte stolice
- Subjektivan osećaj vrućine
- Podrhtavanje ruku i mišića tela
- Opadanje kose
- Krhki nokti
- Oteklina na vratu
- Nervoza i psihički nemir
- Hiperaktivnost
- Problemi sa nesanicom
- Poremećaj menstrualnog ciklusa
- Problemi sa vidom i buljavost očiju
- Povišenje krvnog pritiska
Lečenje hipertireoze obuhvata terapiju sa antitireoidnim lekovima, koji blokiraju stvaranje i otpuštanje hormona štitnjače, kao i betablokatorima, koji deluju na usporavanje rada srca.
Iako terapija može rezultovati nuspojavama poput smanjenja broja leukocita, ona nije doživotna. Ne dođe li do povlačenja bolesti, tada se pristupa lečenju radioaktivnim jodom i delimičnom ili potpunom odstranjenju štitnjače. Time se telo dovodi u hipotireozu, pa je potrebno nastaviti lečenje sintetskim hormonima.