Ovo piše u dokumentu o popisu državne imovine Mitropolije crnogorsko-primorske iz 1919. godine, koji poseduje Jovan Markuš, publicista, istraživač istorije naše crkve i bivši gradonačelnik Cetinja, a u koji su „Novosti“ imale uvid.
Ti papiri mogli bi biti „noćna mora“ zagovornicima najavljene otimačine imovine SPC u državi pod Lovćenom kroz sporni zakon o slobodi veroispovesti ili uverenja o pravnom položaju verskih zajednica, što je nagovestio i mitropolit crnogorsko-primorski Amfilohije.
Markuš kaže da korice tog dragocenog dokumenta u ovom trenutku čuva kao oči u glavi i ne želi da ih podeli ni sa kim, jer se plaši da bi „druga strana" mogla da zloupotrebi dokument.
„Morate me razumeti, a to je u interesu Mitropolije“, dodaje Markuš.
Samo jedna kapelica pripala državi
On kaže da je samo jedna kapelica za privremeno počivalište pokojnika (mrtvačnica) u bolnici „Danilo Prvi“ na Cetinju pripadala državi — Kraljevini Crnoj Gori do 1918. godine. Posle Drugog svetskog rata bolničke vlasti nisu koristile tu kapelicu za privremeno počivalište pokojnika, već je taj prostor upotrebljen za druge potrebe.
U dokumentu se navodi da je sa završetkom Prvog svetskog rata 1918. i prestankom postojanja Kraljevine Crne Gore kao nezavisne i međunarodno priznate države stvorena Kraljevina SHS, koja je stekla svoj međunarodnopravni subjektivitet, a prvi Ustav — Vidovdanski dobila je 21. juna 1921. godine.
Novostvorena država je preimenovana u Kraljevinu Jugoslaviju 1929. godine.
U ovim spisima se podseća i da je osnivačka povelja Cetinjskog manastira, izdata od strane gospodara Ivana Crnojevića 1485, koju je potvrdio i crnogorski vladar, knjaz i gospodar Nikola Petrović svojim ukazom 1895. godine, bila poštovana u novostvorenoj državi.
Šta stoji u dokumentu iz 1485. godine
O tome, kaže Markuš, govore tapije iz 1930, u kojima se potvrđuje za dobra Cetinjskog manastira „da se oko ovih parcela ne vodi nikakav spor, niti na ove parcele polažu pravo svojine država ni opština“, a da se pravo svojine dovodi na osnovu „zaveštaja Ivan-bega Crnojevića“ i da je sud ocenio podnete dokaze i našao da je Cetinjski manastir „držao imanje kao svoje neprekidno četiri stotine godina“.
Pored tapija i posedovnih listova i mnogobrojni ugovori između institucija države s jedne strane i uprave manastira Cetinjskog sa druge o zakupu dela manastirskog zamljišta, takođe, kako otkriva Markuš, govore da se u Kraljevini SHS i Kraljevini Jugoslaviji poštovalo pravo svojine nad imovinom Cetinjskog manastira, koje je utemeljeno osnivačkom poveljom gospodara Ivana Crnojevića iz 1485. Sve to se do detalja nalazi u pomenutom dokumentu.
Dalje se navodi da je imovina u Crnoj Gori 1868. godine podeljena na državnu, crkvenu i ličnu imovinu kralja Nikole.
„Kralj je u testamentu ostavio što je njegova imovina. Crkva zna svoju imovinu, a današnja vlast treba da pokaže spisak državne imovine koju je Crna Gora imala 1918. Kralj Nikola je nastojao i da celokupno kulturno blago, koje je od predaka nasledio, na najbolji mogući način sačuva. To je blago koje se na Cetinju gomilalo kroz vekove, bilo vekovima i pod neposrednim nadzorom gospodara“, govori Markuš.