„Takozvana ’Kijevska patrijaršija‘ ne postoji, niti je ikada postojala“, citirao je Vartolomeja na svojoj stranici na Fejsbuku šef Nacionalne unije novinara Ukrajine Sergej Tomilenko. On je zajedno sa drugim predstavnicima medija prisustvovao tom sastanku koji je održan krajem prošle nedelje u Istanbulu.
Prema rečima Vartolomeja, formiranje i davanje autokefalnosti takozvanoj Pravoslavnoj crkvi Ukrajine nije povezano sa politikom.
„To je bila pastirska briga, pošto Ukrajina nije mogla da uživa punu slobodu zbog spoljnog uticaja, posebno Ruske Federacije“, ustvrdio je on.
Podsetimo, nekanonska Ukrajinska pravoslavna crkva Kijevske patrijaršije je osnovana godinu nakon raspada Sovjetskog Saveza, juna 1992. Nikada nije dobila kanonsko priznanje nijedne pomjesne crkve, a njen jedini poglavar Mihail Denisenko („patrijarh kijevski Filaret“) lišen je episkopskog čina iste godine, a izopšten i anatemisan 1997. iz Ruske pravoslavne crkve. Pristalice UPC KP sebe smatraju naslednicom Kijevske mitropolije koja se nalazila pod Carigradskom patrijaršijom, odbacujući zakonitost njenog prelaska pod jurisdikciju Moskovske patrijaršije 1686. godine.
Što se tiče sadašnjeg statusa Filareta, koji je pre formiranja PCU bio na čelu nekanonske Ukrajinske pravoslavne crkve Kijevske patrijaršije, prema rečima patrijarha Vartolomeja, samo mu je „vraćeno dostojanstvo kao bivšem mitropolitu Kijevskom“. Sada odgovornost za upravu ukrajinske crkve, po mišljenju carigradskog patrijarha, snosi poglavar PCU Epifanij.
„Nova crkva“ u Ukrajini osnovana je na „ujediniteljskom saboru“ u Kijevu u decembru 2018. godine nakon spajanja dve nekanonske crkvene strukture aktivne u Ukrajini. Za poglavara nove autokefalne crkve izabran je Epifanij Dumenko.
Kanonska Ukrajinska pravoslavna crkva, koju predvodi mitropolit Onufrij, odbila je da učestvuje na tom saboru. Ruska pravoslavna crkva je saopštila da je kanonski značaj skupa u Kijevu ništavan.
Carigradski patrijarh Vartolomej je 6. januara predao Kijevu tomos o autokefalnosti „nove crkve“. Iz dokumenta sledi da je njena nadležnost ograničena na teritoriju Ukrajine i da ne može da postavlja episkope ili da osniva parohije u inostranstvu.