Iako su godinama Rusi bili najčešći kupci nekretnina, često za basnoslovne sume novca, sada se situacija promijenila, pa se sve češće nalaze u ulozi prodavaca, dok su glavni kupci trenutno Turci.
Prema podacima crnogorskog Ministarstva unutrašnjih poslova (MUP), oko 4.500 državljana Ruske Federacije ima privremeni ili stalni boravak u Crnoj Gori, od čega se oko 3.600 nekretnina u ruskom vlasništvu nalazi u Budvi. Vlasnici i zaposleni u agencijama za nekretnine ne kriju da Rusi sve više oglašavaju svoje nekretnine na prodaju, ali takođe navode i da u pitanju nije novi trend, već da se to dešava već nekoliko godina unazad.
Kao razlog najčešće se navode finansije, odnosno činjenica da je rublja poslednjih godina značajno izgubila vrijednost u odnosu na evro, a analitičari skreću pažnju da je u toku i proces legalizacije nekretnina u Crnoj Gori, pa postoje mišljenja da jedan broj ruskih državljana prosto nije spreman na dodatne troškove. Naravno, u opticaju su i razlozi lične prirode, a za jedan dio ruskih državljana, svakako i političke, jer odnosi na liniji Podgorica—Moskva nijesu na zavidnom nivou. Crna Gora je Rusiji uvela i sankcije, pa je i to, izvesno je, jedan od ključnih razloga.
Istovremeno, Crna Gora je poslednjih godina sve više zanimljiva za građane i investitore iz Turske, koji u prvom koraku kupuju manje nekretnine kako bi osigurali status boravka u Crnoj Gori, nakon čega se turski državljani obično odlučuju za pokretanje sopstvenog biznisa, prevashodno u sektoru usluga i trgovine.
Ipak, analitičari i vlasnici agencija za nekretnine u jednom su složni: Rusi su po opštoj ocjeni bili platežno daleko moćniji od turskih državljana, pa se mnogi sa nostalgijom prisjećaju vremena ekonomskog buma, kada su se ogromne svote novca u Crnoj Gori svakodnevno slivale iz Ruske Federacije.
Analitičar Igor Damjanović saglasan je sa opštim ocjenama da su „građani Ruske Federacije poslednjih nekoliko godina praktično izgubili interes za kupovinu nekretnina u Crnoj Gori“, ali oprezno dodaje da „razlozi zbog čega su Rusi u Crnoj Gori od najvećih kupaca praktično postali najveći prodavci nekretnina, nijesu jednoznačni“.
„Po mom sudu, osnovni razlog gotovo prestanka ruske tražnje za nekretninama u Crnoj Gori je pad ruske nacionalne valute, ekonomska kriza, usvajanje restriktivnih zakona i povećanje državne kontrole nad iznošenjem novca iz te zemlje. Podsjetiću da je početkom 2012. godine u Rusiji usvojen zakon koji zabranjuje državnim službenicima ne samo da stiču, već i da uopšte posjeduju nekretnine u inostranstvu“, objašnjava Damjanović za Sputnjik.
Kada su u pitanju glavni razlozi za porast spremnosti ruskih državljana na prodaju nedavno stečene imovine, ovaj analitičar koji često ima kontakt sa velikim brojem Rusa koji posjećuju Crnu Goru, smatra da ni tu ne postoji jednoznačan odgovor.
„U određenoj mjeri sigurno utiče pogoršanje političkih odnosa dviju zemalja. Posebno negativne efekte ostvarile su crnogorske sankcije Rusiji, koje su prije svega imale duboku negativnu moralnu poruku običnim ljudima, dok je ozbiljnim investitorima iz Rusije na taj način sugerisano da njihova poslovna aktivnost može biti ograničena ili onemogućena. Takođe, tu su i neispunjena očekivanja ruskih građana u pogledu rasta vrijednosti nekretnina, nedovoljnih prinosa od izdavanja, i to što ekonomski razvoj Crne Gore nije pratio prognoze od prije desetak godina, kao i brojni slučajevi u kojima su ruski građani prevareni“, ističe Damjanović.
Ipak, za razliku od pretežno prorežimskih analitičara, naš sagovornik je mišljenja da na aktuelni trend da Rusi sve više prodaju svoju imovinu u Crnoj Gori nema „nikakav uticaj pad rublje“, jer je poznato da oni istovremeno „i te kako ulažu u druge zemlje“.
„Još besmislenija je tvrdnja da Rusi prodaju nekretnine jer „ne žele da plate legalizaciju državi Crnoj Gori“. Ne samo Rusi, već i svi drugi inostrani građani koji su stekli imovinu u Crnoj Gori, nekretnine su kupovali pažljivo uz asistenciju advokata, i nikada se ne bi usudili da kupe ili izgrade nelegalni objekat“, kaže Damjanović.
Ovaj analitičar je takođe saglasan da je veoma „primjetno da sve više Turaka pokazuje interes za nekretninama i pokretanjem biznisa u Crnoj Gori“, ali, kako dodaje, ove tendencije ne bi mogao preciznije da komentariše. „Moguće da su dio nekog šireg plana povećanja turskog ekonomskog prisustva na našem prostoru, ali tvrdnje da je riječ o gulenistima koji navodno bježe od Erdoganove diktature zasad smatram ipak pretjeranim“.